اگر به دنبال ارتقای عملکرد و امنیت شبکه‌ی وایفای خود هستید، در این مقاله به زبان ساده مراحل دستیابی به بهترین عملکرد شبکه‌ی وایفای را برای شما فراهم آورده‌ایم.

با وجود اینکه که تولید کنندگان ابزارهای شبکه در سال‌های گذشته در ساده کردن هرچه بیشتر استفاده گام برداشته‌اند، به دست آوردن بالاترین عملکرد ممکن از شبکه‌ی وایفای نیاز به انجام مراحلی کمی عمیق‌تر از یک راه اندازی ساده‌ی روتر در خانه یا محل کار دارد.

فقط اینکه با نصب اتصالات و روشن شدن چراغ سبز روتر یا مودم کار به درستی انجام می‌شود، به این معنا نیست شبکه‌ی حال حاضر شما در بهترین شرایطی که می‌تواند به آن دست پیدا کند قرار دارد. در ادامه‌ی مقاله مراحلی را برای شما توضیح خواهیم داد که با انجام آن‌ها می‌توانید عملکرد و امنیت شبکه‌ی وایفای خود را بهبود ببخشید.

 

طریقه‌ی اتصال روتر

این گام با فرض اینکه شما قبلا روتر مناسب را برای خانه یا محل کار خود یافته‌اید انجام می‌شود. اگر هنوز خرید خود را انجام نداده‌اید به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله راهنمای خرید مودم را دنبال کنید. اگر به دنبال خرید بهترین گزینه برای گیمینگ هستید همچنین می‌توانید مقاله راهنمای خرید روتر گیمینگ را بخوانید.

شبکه‌های مش امروزه یکی از بهترین گزینه‌ها برای پوشش ساده و کار آمد محیط است. پیشنهاد می‌کنیم برای یادگیری راه اندازی این شبکه مقاله "آموزش راه اندازی شبکه مش" اگزونت را بخوانید.

قبل از شروع کار، باید در مورد جای‌گیری درست روتر در محیط تصمیم بگیرید. یافتن یک فضای باز در مرکز محل اقامت بهترین راهکار است. باید از این موضوع آگاه باشید که طبقات و دیوارها، مانعی برای سیگنال‌های وایفای هستند. در نتیجه هرچه موانع میان شما و روتر بیشتر باشد، سیگنال و ارتباط ضعیف‌تر و کندتر خواهد بود. این درحالیست که شبکه‌های مش با قرارگیری تعداد زیادی از nodeها این مشکل را حل می‌کنند.

اما افرادی که از یک روتر یا وایفای اکستندر استفاده می‌کنند، لازم است کمی صبر و حوصله‌ی بیشتری به خرج داده و بهترین موقعیت را در محیط پیدا کنند.

پس از جایگری روتر در نقطه‌ی مناسب محیط، باید اتصالات لازم را وصل کنید. این اتصالات بسته به نوع روتر و مودم شما می‌تواند متغیر باشد و اگر از یک کامپیوتر یا لپ‌تاپ با اتصال کابل شبکه استفاده می‌کنید، باید آن را به روتر وصل کنید.

سپس به صفحه‌ی مرورگر خود رفته و آدرس 192.168.1.1 را تایپ کرده تا به صفحه‌ی وارد کردن نام کاربری و رمز ورود روتر منتقل شوید.

به صورت پیشفرض اکثر روترها با نام کاربری و رمز ورود admin کار می‌کنند. این عبارت را به جای نام کاربری و رمز ورود تایپ کنید و وارد شوید.

 

طریقه‌ی کانفیگ روتر

طریقه‌ی کانفیگ هر مدل روتر یونیک است. این بدین معنیست که شما برای پیکربندی درست روتر باید به دفترچه‌ی راهنمای آن رجوع کنید و این موضوعی نیست که بتوان در یک مقاله تمام مدل‌های مختلف را پوشش داد. اما مواردی وجود دارد که می‌توان به آن‌ها اشاره کرد.

اول اینکه از setup wizard آسان استفاده کنید. اکثر روترها عملیات پیکربندی را مانند نام شبکه و رمز ورود، طی مراحلی برای شما فراهم می‌کنند.

مورد بعدی آن است که با دکمه‌ی WPS اتصالات را انجام دهید. اگر تا به حال دو دستگاه را به وسیله‌ی بلوتوث به هم متصل کرده‌اید، (مانند یک هدفن و یک تلفن همراه) باید موارد پایه‌ای این کار را بدانید. بیایید فرض کنیم که می‌خواهید یک لپ‌تاپ با سیستم عامل ویندوز را به روتر متصل کنیم، در لپ‌تاپ شما می‌توانید SSID یا نام شبکه‌ی خود را پیدا کنید و در اینجاست که ویندوز از شما رمز ورود می‌خواهد. اگر موقع تعیین رمز ورود کار درست را انجام داده باشید و از یک رمز با حروف بزرگ و کوچک، اعداد و علامت‌ها به صورت رندم استفاده کرده باشید، قاعدتا آن را فراموش می‌کنید و دوست ندارید این عبارت پیچیده را دوباره تایپ کنید.

در نتیجه بهترین کار این است که دکمه‌ی WPS را بر روی روتر بفشارید و یک دقیقه به لپ‌تاپ و روتر فرصت دهید که یکدیگر را پیدا کنند. اما این نکته را در نظر داشته باشید که WPS فقط با سیستم عامل‌های اندروید و ویندوز کار می‌کند.

مورد آخر اینکه اگر در پیکربندی شبکه‌ی وایفای شک دارید، باید بدانید که ابزارهای Auto-configuration دوست شما هستند. به عنوان مثال شما به سادگی می‌توانید خود را با ساخت یک رنج آدرس آیپی داخلی و آدرس‌های ثابت برای تمام دستگاه‌های موجود در خانه به دردسر بی اندازید. می‌توانید خیلی ساده از گزینه‌ی DHCP در تنظیمات روتر استفاده کنید.

نکته اینجاست که فقط به این دلیل که شما توانایی انجام کاری را دارید نباید آن کار را انجام دهید. تا جای ممکن از مراحل اتوماتیک استفاده کنید.

 

2.4GHz یا 5GHz کدامیک برای شما مناسب‌تر است؟

اگر از یک روتر دو فرکانسه وایفای 5 یا یک روتر وایفای 6 استفاده می‌کنید، شما این امکان را دارید که از باند 2.4GHz و یا 5GHz یکی را برای اتصالات خود برگزینید.

در اتصالات نزدیک‌تر و فواصل محدود، فرکانس 5GHz عملکرد بهتری نسبت به 2.4GHz دارد. اما از طرف دیگر فرکانس 2.4GHz مسافت بیشتری را می‌پیماید و به شما اجازه‌ی اتصال از نقطه‌ی دورتری می‌دهد.

با وجود این امر، اگر به استفاده از 2.4GHz اصرار دارید، حتما چنل‌های مختلف را آزمایش کنید. حالت خودکار به صورت کلی کار را به خوبی انجام داده و بهترین مورد را برای شما پیدا می‌کند.

باند 2.4GHz به صورت کلی 11 کانال دارد که شما می‌توانید از میان آن‌ها انتخاب کنید. کانال 6 معمولا به صورت پیشفرض از قبل انتخاب شده است. اما این امکان وجود دارد که این کانال بهترین گزینه برای شما نباشد. در نتیجه در میان 11 کانال مختلف، به دنبال بهترین گزینه برای اتصال بگردید.

اکثر روترهای وایفای 6 از پهنای باند کانال 160MHz بر روی باند 5GHz پشتیبانی می‌کنند که نرخ داده‌ی بالاتری را نسبت به کانال‌های 2.4GHz در اختیار شما قرار می‌دهد.

روترهای جدیدتر وایفای 6E باند رادیویی 6GHz را در اختیار شما قرار می‌دهند که به نسبت باندهای 2.4GHz و 5GHz تاخیر کمتر و سرعت بیشتر را برای شما به هماره خواهند داشت. دستگاه‌های قدیمی‌تر نیز می‌توانند به روترهای وایفای 6E متصل شوند. اما برای اتصال با باند 6GHz حتما باید دستگاه متصل از این قابلیت پشتیبانی کند.

بعد از انجام تنظیمات آسان، بعضی از روترها شما را به چند گام اضافی تنظیمات راهنمایی می‌کنند، مانند اجرای کنترل دسترسی به بعضی از محتواهای خاص در اینترنت. سپس به صورت خودکار Firmware روتر شما بروزرسانی می‌شود.

بعد از این مراحل مقدماتی، باید به صفحه یا تب “wireless setup” یا نامی مشابه این مورد بروید. بعد از این مرحله شما می‌توانید هر دستگاهی را به شبکه‌ی بی‌سیم متصل کرده و به اینترنت دسترسی داشته باشید.

 

چگونه Quality os Service (QoS) را پیکربندی کنیم؟

QoS یکی از کاربردی‌ترین قابلیت‌ها برای سرگرمی‌های آنلاین است. این قابلیت به شما امکان می‌دهد ترافیک ارسالی و دریافی خود را در شبکه انتخاب و اولویت بندی کنید. این امر باعث می‌شود عملکرد سرویس استریمینگ و بازی‌های آنلاین شما به حداکثر توانایی خود برسد. اکثر روترها یک تب در صفحه‌ی app یا configuration خود دارند که به مشاهده‌ی ترافیک اختصاص پیدا می‌کند.

به دنبال تب QoS بگردید و این گزینه را فعال کنید، سپس می‌توانید سرویس‌های مورد نظر را اولویت بندی کنید. مانند بازی‌های آنلاین یا استریم محتوای تصویری.

شما همچنین می‌توانید دستگاه‌های متصل به شبکه‌ی وایفای خود را نیز اولیت بندی کنید. سال‌ها پیش، این کار با ارائه‌ی آدرس MAC و ایجاد سطوح اولویت بندی شده برای هر دستگاه انجام می‌شد. اما امروزه فروشندگانی مانند Netgear رویکردهای بصری و گرافیکی بیشتری را برای همان ایده ارائه می‌دهند. در تصویر زیر می‌توانید این امر را به خوبی ببینید.

گزینه‌های QoS همچنین به شما امکان می‌دهند پهنای باند تقسیم شده بین دستگاه‌های مختلف را مشاهده کنید.

شبکه‌ی میهمان

شبکه‌ی میهمان یا Guest Network یک امکان کاربردی است اگر ترجیح می‌دهید تمام داده‌های خود را در شبکه‌ی شخصی خود و دور از دسترس دیگران نگهداری کنید. برای تنظیم این قابلیت، به صفحه‌ی کانفیگ روتر خود رفته و سپس به تنظیمات وایرلس خود بروید.

اکثر روترها به صورت پیشفرض quest network را غیر فعال می‌کنند، در نتیجه معمولا صفحه‌ی برای تنظیم آن وجود دارد. نام شبکه و رمز ورود را تایید کنید تا شبکه تنظیم شود.

شدیدا پیشنهاد می‌کنیم حداقل از رمزگذاری WPA2 برای شبکه‌ی اصلی وایفای خود استفاده کنید، اما می‌توانید شبکه‌ی میهمان را در حالت open قرار دهید.

این کار درحالی که کار شما را راحت می‌کند، اما ممکن است که افراد سودجو را به اتصال به شبکه‌ی شما ترغیب کند. از این بابت که دسترسی مزایای guest-network را محدود می‌کنید مطمئن شوید، مانند افراد با چه باندی می‌توانند متصل شوند یا چه ساعاتی شبکه فعال خواهد بود. همچنین باید شبکه‌ی میهمان خود را به یکی از باندهای 2.4GHz یا 5GHz محدود کنید و نه هردو.

 

مشاهده‌ی ترافیک

مشاهده و محدود کردن ترافیکی در شبکه‌ی شما منتقل می‌شود می‌تواند مفید باشد. اگر یکی از این دو مرد (مشاهده و یا ایجاد محدودیت) برای شما کاربردی است، به قسمت advanced settings روتر خود بروید. در این قسمت معمولا گزینه‌ای به عنوان traffic monitor یا چیزی شبیه به این وجوود دارد. این قابلیت را فعال کنید تا بتوانید ترافیک روتر خود را مشاهده کنید. در بعضی از روترها این امکان وجود دارد که بر روی ترافیک دانلود یا ترافیک آپلود محدودیت قرار گرفته شود.

اگر درحال راه اندازی یک شبکه‌ی بی‌سیم برای یک شرکت یا حتی یک اداره‌ی خیلی کوچک هستید، این قابلیت می‌تواند بسیار به شما کمک کند.

از ردیابی نقص‌های امنیتی گرفته تا اختصاص پهنای باند کافی برای نرم افزارهای حیاتی، قابلیت نظارت بر ترافیک می‌تواند به شما کمک کند.

 

سرورهای FTP

کهنکاران اینترنت حتما باید به خاطر داشته باشند که قبل از Dropbox زمان جابجایی فایل‌های بزرگ میان سیستم‌ها مجبور به تغییر تعداد زیادی از hoopها بودیم. شاید نرم افزارهای FTP از کاربرد رایجشان کاسته شده باشد اما این تکنولوژی می‌تواند همچنان برای انتقال داده‌های بزرگ بدون مداخله‌ی سیستم‌های ابری کاربردی باشد.

سرورهای FTP فقط برای روترهایی در دسترس است که حداقل یک پورت USB داشته باشند. اولین چیزی که به آن نیاز پیدا می‌کنید یک دستگاه ذخیره ساز USB است. مانند یک هارد اکسترنال که به روتر متصل کرده‌اید. سپس، به تنظیمات پیشرفته‌ی روتر بروید و گزینه‌ی USB Storage یا USB Settings را بیابید. هارد اکسترنال شما حال باید در دسترس تمام اعضای موجود در شبکه باشد. اگر می‌خواهید تنها فردی باشید که به این هارد اکسترنال دسترسی دارد، این مورد را نیز می‌توانید در حالت admin-only قرار دهید.

MAC Address Filtering

باید بدانید که آدرس MAC به عنوان یک نام خاص برای هر دستگاه موجود در شبکه شناخته می‌شود. این آدرس به سخت افزار آن دستگاه وابسته است. بعضی از روترها شامل لیستی از آدرس‌های MAC هستند که امکان اتصال یا عدم امکان اتصال را به یک دستگاه خاص می‌دهند.

برای انجام این کار، در تب تنظیمات پیشرفته‌ی روتر خود، گزینه‌ی MAC filter را بیابید. برای تلفن‌های همراه یا تبلت‌ها، آدرس MAC را می‌توانید در تنظیمات آن و در قسمت About Phone بیابید. در کامپیوترهای پی‌سی یا مک، می‌توانید این مورد را در تنظیمات network and sharing center بیابید.

 

کنترل والدین

حداقل تنظیماتی که می‌توانید از طریق Parental control یا کنترل والدین انجام دهید، محدودیت زمان دسترسی به اینترنت است. در نتیجه اگر فرزندان شما دچار عادت بد استفاده از اینترنت در نیمه شب هستند، می‌توانید این قابلیت را فعال کنید.

ابتدا از فیلتر مک آدرس استفاده کنید تا مطمئن شوید که فقط دستگاه های تایید شده می توانند به روتر شما متصل شوند. سپس از کنترل‌های والدین استفاده کنید تا مطمئن شوید که آن دستگاه‌های مجاز فقط در چند ساعت تأیید شده می‌توانند متصل شوند.